انسان در گر?ز از هوا? نفس و در طر?قت اُنس با معبود همواره ن?ازمند خلوت? است
تا در انزوا? وجود خو?ش در آثار صُنع پروردگارش
با د?ده ? عبرت ب?ند?شد و با سوزِ دل واشک د?ده باطن خود را از زنگار گناهان بشو?د
و خانه ? دل را مصفا? حضور خالق هست? بخش سازد
اعتکاف، فرصت و مجالی است برای پرداخت به امور نفس خویش
و جلوه گری نور محبّت خدا در سرای وجود انسان
تا انسان بدون دلواپسی و وابستگى، خود را در سرا? معبود نظاره گر باشد
و مساجد همواره بعنوان پا?گاه? جهت خلوتِ اُنس با معبود برا? معتکف?ن محسوب م? گردند.
اولو?ت غذا ?ا نماز اول وقت، بستگ? به موقع?ت و شرا?ط انسان دارد، و با وجود عذر? همچون ضعف و خستگ? ز?اد، منتظر بودن د?گران و ... م? توان خوردن غذا را بر نماز اول وقت مقدم کرد.
آنچه را که از روا?ات به دست م? آ?د؛ ا?ن است که تأخ?ر نماز زمان? جا?ز است که انسان دارا? عذر شرع? باشد، اما ا?ن عذر و علت برا? تأخ?ر، چ?ست و چه م? تواند باشد، به فهم و وجدان خود نمازگزار بستگ? دارد، اگر عذر به حدّ? است که واقعاً قابل?ت مقدم شدن بر فض?لت نماز اول وقت را دارد و تأخ?ر نماز را توج?ه م? کند، م? توان با ا?ن دل?ل در نزد پروردگار معذور بود و نماز را به تأخ?ر انداخت، امّا اگر تأخ?ر به جهت تنبل? و ب? اعتنا?? باشد، عذر شرع? محسوب نم? شود، و ?ق?ناً مخالف خواست الاه? است.
نماز از جمله واجبات? است که بر انجام اول وقت آن تأک?د و سفارش شده است. امام صادق (ع) در ا?ن باره م? فرما?د:
?. «برا? هر نماز، دو وقت قرار داده شده که اول وقت، برتر است...».[?]
?. «فض?لت اوّل وقت براى مؤمن بهتر از مال و فرزندان او است».[?]
?. «هر که نماز هاى واجب را در اول وقت بخواند و درست ادا کند، فرشته آن را پاک و درخشان به آسمان رساند و آن نماز فر?اد زند خدا تو را حفظ کند چنانچه حفظم کرد? و تو را به خدا سپارم چنانچه مرا به فرشتهاى کر?م سپردى و هر که بدون عذر بعد از وقتش، آن را بدون دقت و ارتباط معنو? لازم بخواند، فرشته آن را س?اه و تار?ک بالا برد و آن نماز فر?اد کشد خدا ضا?عت کند چنانچه ضا?عم کردى و رعا?تت نکند چنانچه رعا?تم نکردى...».[?]
در ع?ن ا?ن که فض?لت و برتر? در خواندن نماز اول وقت است، برا? تأخ?ر آن از اول وقت، ن?از به دل?ل دار?م؛ لذا در روا?ات، تأخ?ر نماز در صورت? که انسان دارا? عذر شرع? و قابل قبول باشد، جا?ز شمرده شده است؛ امام صادق (ع) در ا?ن باره م? فرما?د: «ه?چ کس نبا?د غ?ر اول وقت را وقت نماز قرار دهد، مگر ا?ن که عذر? داشته باشد ?ا به سبب علت? نماز را در آخر وقت انجام دهد».[?]
اما ا?ن عذر و علت چ?ست و تا چه اندازه با?د باشد که توج?ه? برا? تأخ?ر نماز شود، با?د به فهم و وجدان خود مراجعه کرد، و سنج?د اگر عذر به حدّ? است که واقعاً قابل?ت مقدم شدن بر فض?لت نماز اول وقت را دارد و تأخ?ر نماز را توج?ه م? کند، م? توان با ا?ن دل?ل در نزد پروردگار معذور بود و نماز را به تأخ?ر انداخت، امّا نبا?د عذر تراش? نمود و از نماز اول وقت فرار کرد.
بنابرا?ن، اولو?ت غذا ?ا نماز اول وقت، بستگ? به موقع?ت و شرا?ط انسان دارد، و با وجود عذر? همچون ضعف و خستگ? ز?اد، منتظر بودن د?گران و ... م? توان خوردن غذا را بر نماز اول وقت مقدم کرد.
اهم?ت حضور قلب در نماز
نماز علاوه بر آداب و شرا?ط ظاهر?، دارا? آداب و رو?کرد باطن? ن?ز هست که با?د به آن توجّه نمود؛ مهم تر?ن ا?ن آداب، حضور قلب است؛ از ا?ن رو، اگر در شرا?ط? تأخ?ر نماز جا?ز دانسته شده، اهتمام و عنا?ت خداوند به حضور قلب و دست ?اب? نمازگزار به آن است. نخوردن غذا –مانند برخ? عذرها? د?گر- از جمله موارد? است که گاه حضور قلب در نماز را کم کرده و ?ا از ب?ن م? برد.
با ذکر ا?ن مقدّمه، پرسش? به ذهن م? آ?د که اگر در شرا?ط? خاص و عذر آور، نماز اول وقت با حضور قلب همراه نشود، بلکه تنها بتوان با کم? تأخ?ر و بر طرف شدن آن عذر، نماز را با حضور قلب ادا کرد، تکل?ف چ?ست؟
علامه مجلس? در پاسخ به ا?ن مسئله، با ا?ن که بر مقدم بودن هر ?ک از دو مورد (حضور قلب و نماز اول وقت) اشکال وارد م? کند، اما در پا?ان تقدم حضور قلب را بهتر م? داند: «اگر خواب بر کس? غلبه بس?ار کرده باشد؛ به حدّ? که ه?چ چ?ز? را نم? فهمد و درست نم? شنود، اگر با ا?ن حال وارد نماز شود، نماز او مکروه است ... . اگر در اول وقت، با خواب آلودگ? نماز بخواند، نماز او بدون حضور قلب است، ول? اگر بخوابد ا?ن حالت از او رفع م? شود، اما فض?لت اول وقت را از دست داده است. حال مقدم کردن هر ?ک دارا? اشکال است. بعض? از علما گفته اند نماز با تأخ?ر به همراه حضور قلب مقدم است؛ ز?را روح و اصل عبادت در حضور قلب است. و ا?ن د?دگاه قو? است».[?] تعداد? از علما از جمله ش?خ عباس قم? ن?ز هم?ن د?دگاه را پذ?رفته اند و مز?ّت و برتر? را با نماز دارا? حضور قلب دانسته اند.[?]
در نت?جه: موارد جواز تأخ?ر نماز برا? شرا?ط? است که انسان در تنگنا باشد و واقعاً برا? خواندن نماز در اول وقت دارا? عذر شرع? و علّت و?ژه ا? باشد، نه ا?ن که تنبل? و ب? اعتنا?? خود را مقدم کند و به دنبال بهانه تراش? باشد تا نماز را به تأخ?ر اندازد که ا?ن ?ق?ناً مخالف خواست الاه? است.
پ? نوشت
[?]. ش?خ حرّ عاملى، وسائل الش?عة، ج ?، ص ???، مؤسسه آل الب?ت (ع)، قم، چاپ اول، ????ق.
[?]. ش?خ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ??، دار الرضى، قم، چاپ اول، ???? ق.
[?]. وسائل الش?عة، ج ?، ص ??? و ???؛ برگرفته از نما?? «ثواب خواندن نماز در اول وقت»، سؤال ????? (سا?ت: ?????).
[?]. همان، ص ???.
[?]. علامه مجلسى، بحار الأنوار، ج ??، ص ???، مؤسسة الوفاء، ب?روت - لبنان، ???? ق.
[?]. قمّى، ش?خ عباس، الغا?ة القصوى ف? ترجمة العروة الوثقى، ج ?، ص ???، منشورات صبح پ?روزى، قم، چاپ اول، ????ق.
منبع: افکار ن?وز
حضرت امام محمّد باقر(علیه السلام) اوّل ماه رجب، یا سوم صفر سال 57
هجرى قمرى در مدینه متولّد گردید.
پدر بزرگوارش، حضرت على بن الحسین ، زین
العابدین(علیه السلام)، و مادر مکرّمه اش ، فاطمه معروف به «امّ عبدالله» دختر امام
حسن مجتبى مىباشد.
از این رو، آن حضرت از ناحیه پدر و مادر به بنىهاشم منسوب
است.
شهادت امام باقر(علیه السلام) در روز دوشنبه 7 ذیحجّه سال 114 هجرى قمرى در
57 سالگى، به دستور هشام بن عبدالملک خلیفه اموى، به وسیله خوراندن سمّ، اتّفاق
افتاد و مزار شریفش در مدینه در قبرستان بقیع مىباشد.
آن حضرت یکى از اطفال اسیر
فاجعه کربلا مىباشد که در آن وقت سه سال و شش ماه و ده روز از سنّ مبارکش گذشته
بود.
حضرت باقر(علیه السلام) به علم و دانش و فضیلت و تقوا معروف بود و پیوسته
مرجع حلّ مشکلات علمى مسلمانان به شمار مىرفت.
وجود امام محمّد باقر(علیه
السلام) مقدّمه اى بود براى اقدام به وظایف دگرگون سازى امّت.
زیرا مردم، او را
نشانه هاى فرزند کسانى مىشناختند که جان خود را فدا کردند تا موج انحراف ـ که نزدیک
بود نشانه هاى اسلام را از میان ببرد ـ متوقّف گردد.
آنان از این رو قربانى شدند
تا مسلمانان بدانند که حکّامى که به نام اسلام حکومت مىکنند، از تطبیق اسلام با
واقعیت آن به اندازه اى دوراند که مفاهیم کتاب خدا و سنّت رسول اکرم(صلى الله علیه
وآله وسلم) در یک طرف قرار دارد و آن حاکمان منحرف در طرف دیگر.
امام باقر(علیه
السلام) بر آن شد تا انحراف حاکمان و دورى آنان از حقایق اسلام را به مردم بفهماند
و براى مسلمانان آشکار سازد که چنان امورى تحقّق یافته است.
هشام بن عبدالملک
خلیفه نابکار اموى وقتى به امام(علیه السلام) اشارت مىکند و مىپرسد که این شخص
کیست؟ به او مىگویند او کسى است که مردم کوفه شیفته و مفتون اویند.
این شخص،
امام عراق است.
در موسم حجّ، از عراق و خراسان و دیگر شهرها، هزاران مسلمان از
او فتوا مىخواستند و از هرباب از معارف اسلام از او مىپرسیدند.
این امر اندازه
نفوذ وسیع او را در قلوب توده هاى مردم نشان مىداد.
از سوى فقیهان بزرگ که
وابسته به حوزه هاى فکرى و علمى بودند، مسائل دشوار در محضر او مطرح مىشد و
گفتگوهاى بسیار با امام به عمل مىآمد، از او پاسخ مىخواستند تا امام را در تنگنا
قرار دهند و در مقابل مردم او را به خاموشى وادارند، ولى آن حضرت با پاسخ هاى قانع
کننده و مستدلّ و محکم خود آنان را به اعجاب وامىداشت.
حوزه علمى او براى صدها
دانشمند و محدّث که تربیت کرده بود پایگاهى مهّم به شمار مىآمد.
جابر جعفى گوید:
«ابوجعفر هفتاد هزار حدیث براى من روایت کرد.» و محمّد بن مسلم گوید: «هر مسئله که
در نظرم دشوار مىنمود از ابوجعفر(علیه السلام)مىپرسیدم تا جایى که سى هزار حدیث از
او سؤال کردم.»امام باقر(علیه السلام) شیعیان خود را چنین وصف مىکند:«همانا شیعه
ما، شیعه على، با دست و دل گشاده و از سر گشاده دستى و بىریایى از ما طرفدارى
مىکنند و براى زنده نگاه داشتن دین، متّحد و پشتیبان ما هستند. اگر خشمگین گردند،
ستم نمىکنند و اگر خرسند باشند از اندازه نمىگذرند. براى آن کس که همسایه آنان باشد
برکت دارند و با هر کس که با آنان مخالف باشد طریق مسالمت پیش مىگیرند. و شیعه ما
اطاعت خدا مىکند.»
|
|
|
بهارعاشقان و دلدادگان حر?م کبر?ا?? فرا رس?ده است. ماه رجب فصل روئ?دن جوانه ها? عاشقانه ز?ستن و ماه شست و شو? دل و جان از زنگارها? گناه و غفلت... |
|
((خداى متعال در آسمان هفتم فرشته اى قرار داده است که ((داعى )) گفته مى شود. هنگامى که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب از این ماه تا صبح مى گوید: خوشا به حال تسبیح کنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا... |
|
اول?ن شب جمعه ماه رجب را ل?لة الرغائب نامند. در ا?ن شب ملائک بر زم?ن نزول م? کنند. برا? ا?ن شب عمل? از رسول خدا صل? الله عل?ه و آله ذکر شده است که فض?لت بس?ار? دارد و بد?ن قرار است... |
|
- اعتکاف؛ راه? برا? انس با خدا - اعمال ا?ّام الب?ض(14،13، 15 رجب) عاکف سه روز در مسجد جامع مق?م م? گردد و جز برا? ضرور?ات، کو? دوست را ترک نم? گو?د. خود را از حلال باز م? دارد تا با تمر?ن بندگ?، جهاد با نفس را ب?ازما?د. اعتکاف عهد مودّت و م?ثاق مجدد با پروردگار است... |
-
-